Grad ZrenjaninRepublika Srbija
Skupštinagrada ZrenjaninaObeležena 160. godišnjica smrti generala Kiš Ernea
U Elemiru je juče obeležena 160. godišnjica smrti generala Kiš Ernea, predvodnika mađarske pobune protiv austrijskog apsolutizma 1848. godine.
Kiš Erne, potomak jermenske vlastelinske porodice Kiš, rođen je 14. juna 1779. godine u Elemiru. Nakon gušenja pobune 1848. godine, pogubljen je u zarobljeništvu u Aradu, 6. oktobra 1849. godine. Prvobitno je sahranjen u Katarinfeldu (današnji Ravni Topolovac), da bi posle 23 godine njegovi zemni ostaci bili preneti u Elemir i sahranjeni u porodičnoj kripti u katoličkoj crkvi.
Obeležavanju godišnjice smrti Kiš Ernea prisustvovali su i visoki zvaničnici ambasade Republike Mađarske u Srbiji – Njegova Ekselencija ambasador Varga Imre i vicekonzul u Subotici Tapi Lajoš, kao i predstavnici mađarske nacionalne zajednice i mađarskih političkih partija u Srbiji.
Ispred lokalne samouprave Grada Zrenjanina vence na spomen-kosturnicu Kiš Ernea u porodičnoj kripti u katoličkoj crkvi položili su predsednik Skupštine grada Aleksandar Marton i član Gradskog veća Vaš Tibor. Polaganju venaca prethodila je svečana misa, koju je služio monsinjor Hužvar Laslo, umirovljeni biskup zrenjaninski.
Erne (Ernest), sin Agoštona Kiša, potomka loze Kiš koja je od 1781. godine bila u posedu vlastelinstva Elemir, rođen je 14. juna 1799. godine i pokazao sa kao uspešan vojskovođa i nepokolebljivi revolucionar. U periodu od 1845. do 1847. godine sagradio je crkvu Svetog Augustina u Elemiru s parohijskim domom, gde je preneta porodična grobnica s njegovim roditeljima i precima. General Erne Kiš bio je predvodnik u Mađarskoj pobuni 1848. godine.
Velelepni dvorac i imanje porodice Kiš su, nakon Erneove smrti, prešli u ruke dve njegove ćerke. Dvorac je bio središte mnogih kulturnih i političkih zbivanja u ondašnjoj Torontalskoj županiji – u njemu su se održavale pozorišne predstave, likovne smotre, literarne večeri, lov, balovi, dobrotvorne manifestacije, koncerti, takmičenja u jahanju, tenisu, klizanju, mačevanju, trke saonicama, smotre lovačkih pasa, itd. Zahvaljujući svemu ovome, Elemir je, uz Ečku i Veliki Bečkerek, postao najznačajnije mesto ovog dela Monarhije.
Imanje se uspešno razvijalo do smrti Kišovih ćerki, početkom 20. veka, da bi nakon toga, usled sve većeg zaduženja, dvorac bio porušen 1936. godine. Dvorac porodice Kiš je zauzimao centralno mesto u Donjem Elemiru, na kome se danas nalazi naselje pod imenom "Kaštel". Spomenik Kiš Erneu nalazio se na glavnom trgu u Velikom Bečkereku od 1906. – 1920. godine.
