Grad ZrenjaninRepublika Srbija
Skupštinagrada ZrenjaninaSećanje na 31. oktobar 1918. godine
Na današnji dan, pre 95 godina, osnovan je u Velikom Bečkereku Srpski narodni odbor (SNO). Ovo telo formirano je sa zadatkom da pripremi dolazak srpske oslobodilačke vojske i potom preuzme vlast u gradu, u prvim trenucima nakon oslobođenja u Prvom svetskom ratu, 17. novembra 1918. godine.
U znak sećanja na ovaj značajan datum iz istorije grada, danas su položeni venci na spomen-ploče u porti Uspenskog hrama i rodnoj kući dr Slavka Županskog, predsednika SNO, u Svetosavskoj ulici. Cveće su položili predstavnici Grada Zrenjanina, Organizacionog odbora za obeležavanje godišnjice, Srednjebanatskog upravnog okruga, Otačestvenog pokreta "Miletić" i Demokratske stranke Srbije. U ime Grada Zrenjanina venac su položili zamenik gradonačelnika Čedomir Janjić, predsednik Skupštine grada Radovan Bulajić i zamenik predsednika Skupštine grada Ljubomir Stanisavljev. Tom prilikom prisutnima se obratio Čedomir Janjić, porukom da "ovim današnjim činom želimo da ukažemo na neprolaznost i aktuelnost dela i promišljanja devetorice umnih i mudrih ljudi koji su činili prvi Srpski narodni odbor u Velikom Bečkereku."
"U datim istorijskim okolnostima, dobro organizovani, hrabro, lucidno i dalekovido predviđaju, planiraju i dejstvuju. Sprečili su stranačke borbe, dobrovoljnim i privremenim ukidanjem stranaka, sve podređujući srpskim državotvornim interesima. Na miran način preuzimaju vlast, garantujući svim građanima, dakle i pripadnicima drugih naroda, sva prava i punu bezbednost. Borba naših vrlih sugrađana nije se okončala u tada Velikom Bečkereku i Banatu, već se širila diljem naše Panonije, sudbonosno utičući na istorijske odluke Velike narodne skupštine od 25. novembra 1918. godine u Novom Sadu pod rukovodstvom Jaše Tomića, a na idejama Svetozara Miletića" – istakao je zamenik gradonačelnika Zrenjanina.
Okupljenima u porti Uspenskog hrama obratio se i protonamesnik Uspenskog hrama Radivoj Nađalin, a prigodan tekst o prvom Srpskom narodnom odboru prezentovala je Lidija Krčmarov.
Ispred kuće u kojoj je živeo predsednik Srspkog narodnog odbora, u ime porodice prisutne je pozdravio i Slavko Županski, unuk dr Slavka Županskog. Oživljavajući uspomenu na dedu, rekao je da je imao sreću da odrasta pored velikog čoveka, ali izuzetno skromnog i pravog "dedu", koji je najviše pažnje porodici posvećivao upravo na velike praznike – Božić, Uskrs i porodičnu slavu Đurđic.
"U beloj košulji i svečanom odelu, on je prvi ustajao, otvarao vrata, čestitao svima praznik. Njegovo lice je zračilo i ja pamtim taj sjaj, kojim je ispunjavao sobu i to je ta, duboka uspomena iz mladosti", priseća se Županski i pravi paralelu između vremena osnivanja Srspkog narodnog odbora i današnjeg dana.
"I danas su osvanule dve srpske zastave, kao i pre 95 godina, u Svetosavskoj ulici, koja se skoro i nije promenila od tada – kaldrma je ista, kuće su iste, u porti je puno ljudi, imamo autentičan prizor kao nekada. Tog dana je osnovan Srpski narodni odbor koji je, u neverovatnom tempu, uspeo da pokrene celu Vojvodinu i dovede, po dolasku srpske vojske, do formiranja Velike narodne skupštine u Novom Sadu, na kojoj je, zahvaljujući upravo Banaćanima, prevagnulo mišljenje da se Baranja, Bačka, Srem i Banat pripoje Srbiji", ističe Županski i dodaje da je to bio najznačajniji državotvorni potez Srspkog narodnog odbora.
"I danas su osvanule dve srpske zastave, kao i pre 95 godina, u Svetosavskoj ulici, koja se skoro i nije promenila od tada – kaldrma je ista, kuće su iste, u porti je puno ljudi, imamo autentičan prizor kao nekada. Tog dana je osnovan Srpski narodni odbor koji je, u neverovatnom tempu, uspeo da pokrene celu Vojvodinu i dovede, po dolasku srpske vojske, do formiranja Velike narodne skupštine u Novom Sadu, na kojoj je, zahvaljujući upravo Banaćanima, prevagnulo mišljenje da se Baranja, Bačka, Srem i Banat pripoje Srbiji", ističe Županski i dodaje da je to bio najznačajniji državotvorni potez Srspkog narodnog odbora.
U istorijskim dokumentima ostalo je zabeleženo da je naglašeno opredeljenje za priključenje, prvenstveno Kraljevini Srbiji, a potom sjedinjenje u jednu državu, Jugoslaviju, najvažnija odluka velikobečkerečkih, kao i ostalih Srba iz srednjeg Banata i ono je odlučujuće doprinelo pobedi ove ideje na Velikoj narodnoj skupštini u Novom Sadu.
Prenoseći atmosferu sa Velike narodne skupštine od 25. novembra 1918, dr Slavko Županski je, podignutom rukom, poručio:
"U tom velikom pitanju Banat je odlučio!"
