Grad ZrenjaninRepublika Srbija
Skupštinagrada ZrenjaninaUoči obeležavanja stogodišnjice od početka Velikog rata: ''Za srpsku vojsku - jedna zaboravljena priča''
Deset dana uoči datuma koji je, pre tačno jednog veka, promenio svet i sudbine desetina miliona ljudi širom planete, u ambijentu Barokne sale Gradske kuće u Zrenjaninu, u organizaciji Grada Zrenjanina promovisana je knjiga "Za srpsku vojsku – jedna zaboravljena priča", koju je priredila naša nekadašnja sugrađanka, sada novinarka italijanske radio-televizije RAI Mila Mihajlović.
Na Vidovdan 1914. godine, 28. juna, u Sarajevu je Gavrilo Princip izvršio atentat na austrijskog nadvojvodu Ferdinanda, što je bio neposredan povod da Austrougarska monarhija objavi rat Srbiji i pokrene lanac događaja koji su doveli do najstrašnijeg sukoba do tada u ljudskoj istoriji – Prvog svetskog rata ili Velikog rata, od čijeg početka je prošlo punih stotinu godina.
Golgota srpske vojske i naroda, pri povlačenju preko Albanije krajem 1915. godine i izlazak na Jadransko more, prethodili su događajima koje opisuje ova knjiga. Reč je o reprint-izdanju vojnog dokumenta "Za srpsku vojsku", koji je 1917. godine objavila Specijalna kancelarija Ministarstva kraljevske mornarice Italije, a koji je prevela i pripremila za štampu Mila Mihajlović. Od 12. decembra 1915. pa do 29. februara 1916. godine, kako je zapisano u tom dokumentu, impozantnim operacijama evakuacije spasena je ne samo preostala srpska vojska, već i masa naroda koja se sa njom povlačila, sa kraljem Petrom I Karađorđevićem, regentom Aleksandrom, premijerom Pašićem i članovima srpske vlade. Na obalama Jadrana, spaseni su od uništenja zahvaljujući vojnoj akciji italijanske mornarice, koja ih je pod napadima Austrijanaca brodovima i čamcima prebacila na drugu obalu mora, a kasnije i na ostrvo Krf.
Knjiga je obogaćena sa više od 70 originalnih, nikada ranije objavljenih fotografija, i predstavlja istorijski izvor koji dokumentuje evakuaciju srpske vojske i naroda. Italijanska Ratna mornarica je s albanske obale evakuisala 260.895 srpskih vojnika i izbeglica, za šta je upotrebljeno 250 lađa. U jeku zime i pod neprekidnim ratnim dejstvima obavljeno je 248 plovidbi.
O knjizi "Za srpsku vojsku – jedna zaboravljena priča" govorili su publicista Milan Beli Bjelogrlić, istoričar prof. Rako Tomović i autorka, a odabrane odlomke prezentovao je dramski umetnik Mirko Pantelić. Pesmu Milutina Bojića "Plava grobnica" nadahnuto je govorila novinar i recitator Branka Jajić, a zrenjaninski hor "Žene mironosice" otpevao je prigodne pesme "Vostani Serbije" i "Tamo daleko". Dirigent hora, Zorica Kecić, otpevala je poznatu italijansku pesmu "O, sole mio". Tokom promocije, publika je mogla videti pomenute fotografije o pomenutim događajima, kao i trominutni film, pronađen u italijanskim arhivima.
Govornici su opisali događaje iz 1915. godine s više istorijskih aspekata, posebno naglašavajući da se ovim dokumentom baca novo svetlo na spasavanje srpske vojske i naroda i da će to, neminovno, uticati na promenu nekih uvreženih stavova o ulozi saveznika u tim velikim operacijama. Autorka Mila Mihajlović posebno se zahvalila srpskim i italijanskim vojnicima koji su život ugradili u današnju modernu, naprednu i slobodnu Evropu.
Knjiga je promovisana u Rimu 14. aprila, u zdanju Oltara otadžbine, čime je Italija zvanično otvorila obeležavanje sto godina od početka Prvog svetskog rata. Promociji su prisustvovali predstavnici ministarstava odbrane i armija Italije i Srbije. U Srbiji, osim u Zrenjaninu, knjiga je predstavljena u Beogradu i Novom Sadu.
Mila Mihajlović rođena je u Zrenjaninu, u kom je završila osnovnu, srednju i nižu muzičku školu i načinila prve umetničke korake. Nakon zavidne operske karijere, ostvarene u više svetskih metropola, opredeljuje se za slobodnu umetničku profesiju i potom radi u Rimu kao profesionalni novinar, pisac, prevodilac. Član je Udruženja književnika Srbije, jedan od najuglednijih savremenih prevodilaca za italijanski jezik i član udruženja novinara Srbije i Italije. Dugogodišnji je urednik informativne emisije na srpskom jeziku na italijanskom državnom radio programu i dopisnik više medijskih kuća iz Srbije. Za svoj dugogodišnji rad nagrađena je, između ostalog, i "Nagradom grada Zrenjanina", 2012. godine.
